Bergama




bergama turska




Bergama je grad na zapadu Turske u provinciji Izmir, smešten u dolini reke Bakirčaj. Udaljen je 27 km od obale Egejskog mora, 100 km od Smirne i 120 km od Izmira. Ima oko 55.000 stanovnika. Najveća atrakcija grada su nekoliko arheoloških lokaliteti smeštenih u njegovoj bližoj okolini. Svega nekoliko kilometara severozapadno od centra grada nalaze se ostaci drevnog grada Pergama, ostaci Asklepiona, zdravstvenog centra iz antičkog doba, udaljeni su nekoliko kilometara jugozapadno od grada, dok se na 18 km severoistočno nalaze ruine drevne banje Alianoj.




bergama

Pergam je jedan od najvažnijih arheoloških lokaliteta u celoj Turskoj. Ovaj drevni grad je osnovan u helenističkom periodu, bio je utvrđena prestonica Pergamskog kraljevstva, a zlatno doba je doživeo u 3. i 2. veku p.n.e., za vreme vladavine Atala I Sotera i Eumena II. Prve tragove drevnog Pergama pronašao je 1864. godine nemački građevinski inženjer i arheolog Karl Human, a od 1878. godine otpočela su arheološka istraživanja na ovom lokalitetu. U radovima koji su trajali do 1886. godine otkriveni su fragmenti brojnih građevina, statue, stubovi i drugi ostaci, a najvažnija otkrića predstavljaju Zevsov žrtvenik i pergamska biblioteka. Zevsov žrtveni oltar, sagrađen je oko 180. godine p.n.e. u čast pobede pergamske vojske nad Galatima. Ovo remek delo staro-grčke skulpture ističe se svojim mermernim zidnim reljefima sa skulpturama grčkih bogova i giganta, a unutrašnji friz, dužine 130 m, smatra se najvećim monumentalnim primerkom helenističke umetnosti. Njegova potpuna rekonstrukcija, koja je rađena pune 23 godine, danas se nalazi u Pergamskom muzeju u Berlinu. Pergamska biblioteka sagrađena je krajem 3. veka p.n.e. od strane kralja Atala I Sotera. Za vreme njegovog naslednika na tronu Eumena II, biblioteka i grad Pergam postaju veliki obrazovni i književni centar.




bergama

Na svom vrhuncu, u 1. veku p.n.e. ova biblioteka je imala preko 200.000 svitaka i posle Aleksandrijske biblioteka bila je najveća biblioteka na svetu u to doba. Nalazila se pored hrama posvećenog grčkoj boginji mudrosti Atini. Njene prostorije i čitaonice ukrašavale su brojne skulpture grčkih bogova, vladara, kao i grčkih pisaca i pesnika poput Homera i Herodota. U Pergamu se od kože ovaca i koza proizvodio materijal za pisanje, koji je i danas poznat kao pergament, po gradu u kome je nastao. Na lokalitetu se danas nalaze brojni stubovi različitih stilova, ostaci Trajanovog, Atininog i Dionisovog hrama i nekoliko kraljevskih palata, fragmenti svetilišta Demetra, ostaci gimnazije i agore, monumentalno groblje pergamskih kraljeva, kao i ruine jednog od najstrmijih amfiteatara na svetu. Od Pergama prema severozapadu, na višem položaju u odnosu na nekadašnji grad, nalaze se ostaci svetilišta posvećenog Asklepiju, grčkom bogu lekarstva i medicine. Tu, gde je nekada bilo najveće helenističko lečilište, sada su vidljivi ostaci stubova sa reljefima zmija, koje su bile simbol boga Asklepija, a u modernom svetu su simbol medicine i farmacije.




U samom gradu se nalazi Crvena bazilika, nekada Serapisov hram, podignut u 2. veku, za vreme vladavine rimskog cara Hadrijana. Kasnije je hram obnovljen i pretvoren u baziliku, u kojoj je za vreme Vizantije bila crkva Svetog Jovana apostola, a danas je u njemu smeštena Kurtuluš džamija. U neposrednoj blizini bazilike nalazi se Arheološki i Etnografski muzej. Od ostalih kulturno-istorijskih spomenika ističu se: Seldžučki minaret iz 14. veka, Velika džamija podignuta 1399. godine, Sadirvanli džamija iz 1550. godine, kao i dva Karavansaraja, (karavan-stanice), jedan iz 14. i jedan iz 15. veka. Bergama ima i stari deo grada, prepoznatljiv po kućama izgrađenim u orijentalnom arhitektonskom stilu.




Najzad, Bergama je grad poznat po proizvodnji kvalitetnih vunenih tepiha, proizvodnji pamuka i tekstilnoj industriji, kao i po rudniku zlata i proizvodnji zlatnog nakita.