Istorija

istorija bugarska

Područje koje zauzima Bugarska naseljeno je od davnina. Prvobitne naseobine na ovom području bile su drevna naselja i humke. Dokazi prvobitnog naseljavanja pronađeni su na više arheoloških lokaliteta. Bugarska je s početka mileniuma bila naseljena Tračanima koji su na ovom području gradili hramove i svetinje i sahranjivali. Tračani su ostavili velika blaga u Bugarskoj.

Interakcija Tračana sa helenskom civilizacijom bila je veoma dinamična. Pod uticajem grčke kulture razvili su se brojni gradovi u Bugarskoj od 6. do 2. veka pre naše ere.  Veliko Rimsko carstvo ove prostore je konačno osvojilo u prvom veku naše ere. Takođe i iz ovog perioda sačuvani su brojni kluturni materijalni dokazi, koji su čuveni u celom svetu.

Raspadom Rimskog carstva, područje Bugarske je pripalo istočnom delu, tj. Vizantiji. Bugari ovo područje naseljavaju u 7. veku.  Bugari su slovenski narod koji se ujedinio u Bugarsku državu 681. godine, kada ih je i Vizantija priznala. Prvi vladar Bugarske bio je Han Asparuh, a grad Plisa je bio drevna prestonica prve bugarske države.

Najveći procvat Bugarske države bio je za vreme vladavine Han Kruma (803-8014), kada se Bugarska prostirala do prestonice Vizantije, Konstantinopolja. Za vreme vladavine kneza Borisa Prvog 864. godine Bugari su primili hrišćanstvo, što ih čini jednom od najstarijih hrišćanskih država u Evropi.

Bugarska teritorija je i mesto odakle su Ćirilo i Metodije širili svoj uticaj i gde su u 9. veku sastavili pismo ćirilicu, koja se i danas koristi, kod nas, u Srbiji, ali i u Rusiji, Makedoniji, Ukrajini, Kelorusiji. U ovom periodu glavni kulturni centri Bugarske bili su Ohrid i Veliki Preslav. Tokom 9. veka Bugarska je bila carevina na čelu sa carom Simeonom. Bugarska se tad prostirala od Crnog do Egejskog i Jadranskog mora.

Početkom 10. veka, nakov dugog rata, Bugarska je osvojena od strane Vizantije. Nakon 150 godina pod Vizantijom, Bugarska se oslobodila i stvoreno je Drugo Bugarsko carstvo, a Trnovo je postalo nova prestonica.  II Bugarsko carstvo imalo je veliki uticaj na evropskoj političkoj i vojnoj sceni, i moglo bi se reći da je bilo velika sila. Ipak u 14. veku Bugarska je potpala pod Osmalijsko carstvo.

Oslobođenje Bugarske počinje još u 18. veku, kad kreće i njen oporavak. Obnavljaju se bugarska crkva i obrazovne i kulturne institucije.  Početak ogranizovanih nacionalno – oslobodilačkih borbi vezuju se za ime Georgi Rakovski.  Borbe su konačno završene 1878. godine, posle Rusko – Turskog rata u koj je Rusija odnela pobedu. Nakon Berlinskog kongresa iste godine, područje Bugarske je podeljeno na tri oblasti: nezavismu Kneževinu Bugarsku, polu – nezavisnu Istočnu Rumeliju i Makedoniju koja je i dalje pripadala Turskom carstvu.

Demokratija se u Bugarsku uvodi sa prvim ustavom posle oslobođenja, 1879. godine, a šest godina posle Kneževina i Istočna Rumelija se ujedinjavaju.

Zajedničkim snagama sa našom zemljom, Srbijom, i Grčkom, osvojeni su Trakija i Makedonija, ali podela osvojene teritorije izazvala je Prvi balkanski rat, u kom je Bugarska poražena.

U Prvom svetskom ratu Bugarska je učestvovala na strani Austrougarske, a protiv naše zemlje. Nakon poraza takozvanih saveznika, Bugarskoj su nametnute stroge sankcije, a zemlja je izgubila dosta teritorije.

U II svetskom ratu Bugarska je na početku bila na strani Nemačke, da bi u jesen 1944. Godine pristupila savezničkim silama i učestvovala u proterivanju nacističkih snaga sa svoje teritorije. Bugarska je ponosna što je odbila tokom II svetskog rata da deportuje 50.000 Jevreja u logore Nemačke, kako je od njih traženo, iako su bili na strani nacista.

Nakon II svetskog rata , Bugarska je pod političkim i ekonomskim utijalima Sovjetskog saveza. 1946. godine, Bugarska je proglašena republikom, a na vlast dolazi Bugarska komunistička partija. Na čelu Bugarske nalazio se komunistički vođa Georgi Dimitrov. Dimitrov je preminuo 1949. godine i nasledio ga je Teodor Hristov Živkov koji je vladao od 1954. godine do 1989. godine. Posle smrti Dimitrova, stvoren je kult ličnosti ovog vođe, gradovi su nazivani njegovim imenom, ali i škole, fabrike, naučne institucije i dr.

Krajem 1989. godine, došlo je do pada komunizma i u Bugarskoj je došlo do demokratskih izbora. Usvojen je novi ustav i organizovani su prvi demokratski izbori.  Od 1989. Godine Bugarska ulazi u tranziciju, dolazi do reformi, usmerava se ka demokratskom razvoju i otvorenom tržištu, odnosno tržišnoj ekonomiji. Bugarska od tada u svojoj spoljnoj politici usmerava se ka zapadnnoevropskim zemljama i teži da se poveže sa demokratskim institucijama. 1991. godine Bugarska je postala članica Saveta Evrope, a 2004. Godineučlanjuje se u vojni savez Nato. Naredne, 1995. godine Bugarska je podnela zahtev za članstvo u Evropskoj uniji, a pregovori za članstvo počinju 1999. godine. Od početka 2007. godine Bugarska je član Evropske unije, sporazumom koji je potpisan u Luksemburgu.