Šafranbolu




safranbolu turska




Šafranbolu je grad na severu Turske, u provinciji Karabuk i regiji Crno more, na oko 200 km severno od turske prestonice Ankare, oko 100 km južno od Crnog mora i svega 8 km od grada Karabuk. Prema popisu iz 2010. godine grad ima 49.000 stanovnika, a njegova površina iznosi 1.013 km2. Šafranbolu se odlikuje kombinacijom crnomorske i srednje-anadolijske mikro klime, sa toplim letima i hladnim zimama i dugim blagim prolećima i jesenima.




Šafranbolu turska

Grobnice isklesane u stenama svedoče o naseljenosti teritorije današnjeg Šafranbolua još u praistorijsko doba. Tu je nekada bila pokrajina Paflagonija koju su nastanjivali brojni narodi – Paflagonci, Kapadokijci, Kaški itd. Današnje ime grad nosi po začinskoj biljci šafran, pošto u njegovoj okolini raste najkvalitetniji šafran na svetu. Od 1196. godine Šafranpolis, kako se još zvao grad, pripada seldžučkoj pokrajini Sinop i nosi najpre naziv Zalifre, zatim Tarakliborlu, da bi najzad dobio današnji naziv u 13. veku. Od dolaska Seldžuka na vlast Šafranbolu postaje važna karavanska stanica glavnog druma kojim su bili spojeni istočni i zapadni delovi Otomanskog carstva, kao i Evropa i Bliski istok. Svoj najveći razvoj grad doživljava u 17. veku. Od kraja 19. veka, izgradnjom železničke pruge počinje da opada njegov značaj, a glavni grad provincije postaje Karabuk. Međutim, upravo iz tog razloga, Šafranbolu je uspeo da sačuva svoju tradicionalnu arhitekturu, pošto su sva moderna industrijska postrojenja izgrađena u Karabuku.




safranbolu

Danas je Šafranbolu sastavljen iz dve celine – novog dela grada, smeštenog na gradskom platou udaljenom oko 2 km severno od starog jezgra, poznatog po brojnim obrazovnim ustanovama i starog grada. Stari deo grada smešten je u stepskom području duboke i vlažne kotline, okružen dvema rekama. U njemu se nalazi ukupno 1.008 istorijskih spomenika iz osmanlijskog perioda, između ostalog: 25 džamija, 5 mauzoleja, 3 karavan stanice, privatni muzej, 5 hamama, 8 česmi, sunčani sat i više stotina privatnih vila i kuća karakterističnih po tradicionalnoj arhitekturi. Pored toga, postoje brojni arheološki ostaci iz praistorije i antičkog doba: gromile, grobnice, rimski mostovi itd. Stari grad čine 4 dela. Pazar Čukur je trouglastog oblika, sa brojnim kućama i zanatskim radionicama kožara, kovača, krojača, sedlara i obućara. Sve kuće, smeštene duž krivudavih kaldrmisanih ulica, prepoznatljive su po svojoj arhitekturi. One imaju poludrvene konstrukcije i fasade od gline, cigle i sličnih materijala, zidovi do ulice nemaju prozore, oslikani su i ukrašeni prelepim drvenim rezbarijama. Za razliku od ovog dela grada, sa tipičnom orijentalnom arhitekturom, Kirankoj, nekada nemuslimanska mahala, karakteristična je po evropskoj arhitekturi, sa kućama na čijem prizemlju se nalaze trgovinske i zanatske radnje, dok je stambeni prostor na spratu, a podrumi služe za skladišta i konobe. Mahala Baglar je deo grada sa izdvojenim kućama koje imaju ogromne ukrašene vrtove. Novija mahala se prostire van istorijskog centra. Najveća gradska znamenitost je Sulejman pašin kompleks, iz 1322. godine, koga čine Stara džamija, kupatilo i Medresa.




Šafranbolu je zbog sačuvane orijentalne autentičnosti, sa velikim brojem islamskih kuća i istorijskih spomenika, kao i zbog arheoloških ostataka antičkih naselja, od 1994. godine stavljen na UNESCO-vu listu svetske kulturne baštine i danas je turistički centar koji posećuje sve više turista.