Selčuk




selcuk turska




Selčuk je grad na krajnjem zapadu Turske, u južnom delu provincije Izmir, administrativni centar istoimenog okruga. Prema podacima iz 2008. godine ima oko 28.000 stanovnika. Udaljen je 75 km od Izmira, 20 km od Kušadasija, 9 km od obale Egejskog mora i svega 3 km od antičkog grada Efesa. U njemu preovladava mediteranska klima, koju karakterišu sušna i topla leta sa prosečnom temperaturom od oko 30oC, dok su zime kišovite i sveže.




Nastanjivanje ovog područja otpočelo je još oko 3.000. godine p.n.e u drevnom Efesu, udaljenom oko 3 km od centra grada. Sam Selčuk, najpre je nosio grčko ime Agios Theologos, kasnije su mu Turci dodelili naziv Ajasoluk, a današnje ime dobio je po Turcima Seldžucima koji su osvajali ovo područje u 12. veku. Tokom duge istorije, gradom su vladali Grci, Rimljani, Vizantijci, Arapi, da bi ga 1425. godine sultan Murat II pripojio Otomanskom carstvu. Samoupravni okrug postaje 1957. godine.

selcuk turska

Danas je Selčuk važna destinacija na turističkoj mapi Turske. Svoju popularnost duguje, pre svega, pravom izobilju antičkih i ranohrišćanskih obeležja koja se nalaze u njegovoj okolini, kao i Egejskom moru, od koga je udaljen svega nekoliko kilometara.




Gradom dominira brdo Ajasoluk, poznato po tome što je na njemu Sveti Jovan Bogoslov napisao svoje jevanđelje, a veruje se da je na brdu i sahranjen. Njegov grob se navodno nalazi na južnim padinama brda. Oko tog svetog mesta, vizantijski car Justinijan je sredinom 6. veka podigao baziliku Svetog Jovana Bogoslova. Ova monumentalna bazilika izgrađena je u obliku krsta, a imala je 6 kupola. Prekriven mermernom pločom, Jovanov grob se nalazio ispod centralne kupole. Oko hrama su podignute i odbrambene zidine, čije se ruine i danas mogu videti. Nažalost, pod najezdom Turaka i zbog zemljotresa koji se desio sredinom 14. veka, hram je teško oštećen. Međutim, mnogi njegovi delovi i danas stoje na brdu. Njihova restauracija izvršena je pre nekoliko godina. Na samom vrhu brda nalazi se Velika citadela, koju su sagradili Vizantijci u 6. veku, a kasnije su je dograđivali Turci. Dvorac i zidine sa 15 kula su dobro očuvani. Unutar zdanja nalaze se mala crkva i mala džamija, koje su povezane popločanim stazama, nekoliko cisterni, kao i više sporednih građevina. Najzad, na brdu se nalazi i Isabegova džamija, podignuta 1374. godine i jedna je od najstarijih i najimpresivnijih građevina islamske arhitekture u čitavoj Anadoliji. Kuća device Marije nalazi se na planini Bulbul, udaljena 7 km od Selčuka. Veruje se da je u njoj Marija, majka Isusova, provela poslednje dane svog života. U neposrednom okruženju kuće, koju često posećuju hodočasnici i pripadnici hrišćanske crkve iz celog sveta, nalaze se tri izvora za koje se veruje da su sveti. Jedan od njih je izvor zdravlja, drugi izvor ljubavi, a treći izvor bogatstva.




selcuk turkey

U Selčuku se nalazi i Efes muzej, smešten u samom centru grada. U njemu su izloženi artefakti, statue, mozaici i drugi predmeti pronađeni prilikom arheoloških istraživanja i iskopavanja u drevnom Efesu i na drugim obližnjim arheološkim lokalitetima. Takođe, deo postavke čine i sarkofazi, a u muzeju postoji i galerija čiju postavku čine slike, grafike i skulpture koje pripadaju savremenoj turskoj umetnosti.   Artemidin hram, jedno od 7 svetskih čuda antičkog sveta, nalazio se na području Selčuka, na lokaciji između centra grada i drevnog Efesa. Ovaj grčki hram podignut je oko 550. godine p.n.e. u čast boginje Artemide, a u njemu se nalazila i velika tržnica. U noći rođenja Aleksandra Velikog, 21. jula 356. godine p.n.e. hram je u velikom požaru izgoreo do temelja. Obnovljen je u naredne dve decenije, najviše zahvaljujući Aleksandru Makedonskom koji je tada već zavladao ovim područjem. Međutim, 262. godine hram je ponovo razoren od strane Gota, a 401. godine Sveti Jovan Hrizostom je dovršio uništavanje ovog velelepnog zdanja. Kasnije je hram, zbog širenja Hrišćanstva, potpuno izgubio svoj značaj. Danas je područje na kome se hram nalazio pretvoreno u močvaru i na njemu se mogu videti samo delovi temelja i jedan od stubova nekadašnjeg hrama. Najveća atrakcija Selčuka je nesumnjivo antički grad Efes, čiji se ostaci nalaze na svega 3 km od centra grada. Njegovo nastanjivanje počelo je još u bronzanom dobu. Prema legendi, osnovalo ga je grčko mitsko pleme Amazonki – žena ratnica. Ubrzo se razvio u veliki trgovački centar u kome je poštovan kult anadolijske boginje plodnosti Kibele. U 11. veku p.n.e. grčko pleme Jonci osvaja Efes, a Kibelu zamenjuje Artemida, grčka boginja lova i meseca. U 6. veku p.n.e. grad ulazi u sastav Lidijskog kraljevstva. Za vreme vladavine lidijskog kralja Kreza podignut je Artemidin hram u Efesu. Pod vođstvom cara Kira Velikog 546. godine p.n.e. Efes osvajaju Persijanci, a nakon Grčko-persijskih ratova ponovo je pod vlašću Grka, da bi nedugo posle Peloponeskih ratova gradom ponovo zavladali Persijanci. Efes je bio njihov grad sve do 334. godine p.n.e. kada ga osvaja Aleksandar Veliki, koji obnavlja Artemidin hram izgoreo u požaru na dan njegovog rođenja. Posle Aleksandrove smrti, vođenje Efesa preuzima Seleuk I Nikator, osnivač Seleukidske dinastije, za čije vreme Efes počinje naglo da se razvija. Zbog povlačenja nivoa mora grad je premešten na jugozapad i izgrađena je nova luka, a oko Efesa podignute su odbrambene zidine. Kasnije su Efesom izvesno vreme vladali Ptolemejidi, a bio je i u sastavu Pergamske države. Rimljani su došli u Efes 129. godine p.n.e. Tada počinje prava ekspanzija u razvoju grada, naročitu u periodu vladavine Oktavijana Avgusta. Broj stanovnika se popeo na 200.000. Efes postaje jedan od glavnih trgovačkih, političkih i obrazovnih centara Rimskog carstva. U novoj eri grad posećuju hrišćanski apostoli Pavle i Jovan, koji je tu napisao svoje jevanđelje i sahranjen je u okolini Efesa. Goti su razorili grad 263. godine, a kasnije on ulazi u sastav Vizantijskog carstva i postaje važan centar Hrišćanstva. Sredinom 7. veka na kratko ga osvajaju Arapi, ali je Vizantija ubrzo uspela da povrati vlast nad gradom sve do 1308. godine, kada ga osvajaju Turci. Međutim, Efes je tada već potpuno bio izgubio svoj nekadašnji značaj. Tokom svoje duge istorije grad je mnogo puta razaran i spaljivan, ali je ponovo podizan iz pepela i ruševina, a danas predstavlja jedan od najvažnijih arheoloških lokaliteta u Turskoj, koji dnevno poseti više od 10.000 turista. Na lokalitetu se nalaze ostaci građevina koje pretežno potiču iz perioda vladavine Oktavijana Avgusta. U njemu se prepliću helenistički dorski, jonski i korintski, kao i rimski kompozitni arhitektonski stil. Dobro očuvana glavna ulica, popločana mermerom vodi do mnogobrojnih ostataka nekadašnjeg grada. Među njima se ističu nekadašnje javno kupatilo, veliki amfiteatar Odeon, izgrađen u 1. veku nove ere, koji je mogao da primi preko 25.000 ljudi, ostaci Hadrijanovog hrama, Herakleova kapija, Trajanove fontane, brojni sarkofazi itd. Celim lokalitetom dominira impozantno zdanje u kome se nalazila Celzijusova biblioteka, podignuta 135. godine p.n.e. U to vreme je bila 3. biblioteka po veličini i važnosti u čitavom svetu. Preko puta nje nalazio se bordel, sa kojim je biblioteka bila povezana podzemnim hodnikom. U Efesu su živele i posećivale ga mnoge značajne ličnosti: Lidijski kralj Krez, Aleksandar Veliki, Marko Antionije, Kleopatra, Oktavijan Avgust, majka Isusova Marija, Sveti Jovan Bogoslov, Sveti Pavle, čuveni grčki filozof Heraklit i mnogi drugi.




Na pola puta do Kušadasija, udaljena desetak kilometara od Selčuka, nalaze se dva velika akva parka, sa toboganima, bazenima, vodenim topovima, veštačkim talasima i brojnim drugim vodenim atrakcijama. Jedan od njih, Akva fantazi, ubraja se u najveće akva parkove u čitavoj Evropi. Sagrađen je po ugledu na Diznilend parkove, a njegove najveće atrakcije su ostrvo s blagom, podmornica za decu i više od 30 tobogana.

Smeštaj se može naći u nekom od gradskih hotela i motela. U centru Selčuka nalaze se brojni restorani, kafići i prodavnice. Na obližnjem gradskom aerodromu postoji škola vožnje jedrilica i škola padobranstva. Najviše gostiju grad ima u februaru kada se održava tradicionalni festival borbi kamila.

Selčuk ima razvijenu saobraćajnu infrastrukturu. Na svega 3 km od centra grada nalazi se aerodrom Efes, dok je izmirski aerodrom Adnan Manderes udaljen oko 60 km od Selčuka. Povezanost putem železničkog saobraćaja obezbeđuje važan pravac Izmir-Denizli, preko koga saobraća 8 vozova dnevno, a povezanost drumskim saobraćajem omogućava magistrala Izmir-Denizli, od koje je Selčuk udaljen svega nekoliko kilometara.