Čanakale




canakalea turska




Čanakale je grad, luka i letovalište u severozapadom delu Turske, administrativni centra istoimenog vilajeta. Smešten je na azijskoj, južnoj obali moreuza Dardaneli, na njegovom najužem delu, blizu mesta gde se susreću Mramorno i Egejsko, more, kao i Evropa i Azija. To je još jedan turski grad koji se, pored Istanbula, prostire na dva kontinenta, Evropi i Aziji, s tim da je većina stanovništva skoncentrisana na azijskoj strani, dok se na evropskoj, severnoj obali Dardanela nalazi malo naselje, zajedno sa dve gradske luke, koje su sa centrom grada povezane stalnim trajektnim linijama. Prema podacima iz 2012. godine Čanakale ima nešto više od 110.000 stanovnika. Na ovom području preovladava mediteranska klima. Leta su suva i topla, najtopliji mesec je jul sa prosečnom temperaturom od 25,2oC, a zime su kišovite i hladne, sa najhladnijim mesecom januarom tokom koga je prosečna temperatura vazduha 6,5oC.




canakale turska
Okolina Čanakalea naseljena je još od 6.000. godine p.n.e., a na samom području današnjeg grada postojalo je vizantijsko naselje pod imenom Dardanellia, po kome je kasnije nazvan moreuz Dardaneli. Današnji grad počeo je da se razvija u periodu Osmanskog carstva, nakon što je sredinom 15. veka sultan Mehmet II ovde podigao utvrđenja sa obe strane moreuza – na evropskoj strani tvrđavu Kilitbahir, a na azijskoj tvrđavu Čimenlik. Vremenom se unutar ovih utvrda razvio grad, najviše poznat po grnčarskom zanatu. Odatle Čanakale i nosi današnji naziv (čanak na turskom znači grnčarija, a kale tvrđava). Tokom Prvog svetskog rata nedaleko od Čanakalea, na poluostrvu Galipolje vodile su 1915. i 1916. godine borbe između turske vojske i snaga Antante. Tokom 9 meseci, koliko su trajale bitke, život je izgubilo preko 250.000 turskih i savezničkih vojnika. Danas se na Galipolju nalaze brojni spomenici i grobovi nastradalih u ratnom vihoru. Svake godine 25. aprila tu se održava komemorijalni skup u čast poginulih vojnika.
Među gradskim atrakcijama ističu se drveni Trojanski konj, gradska sahat kula, gradske tvrđave, nekoliko muzeja, zgrada Kulturnog centra i stare gradske kuće. Replika Trojanskog konja, izrađena je od drveta za potrebe snimanja epskog spektakla Troja iz 2004. godine, sa Bred Pitom i Orandom Blumom u glavnim ulogama. Nakon što je film snimljen drveni konj je direktno iz Holivuda stigao u Čanakale i postavljen je uz gradsku obalu. Gradska sahat kula nalazi se prekoputa feribotnog pristaništa. Izgradio ju je 1897. godine Italijan Emilio Vitali, trgovac i državni činovnik. Kula je zidana od ajvaličkog kamena, a na svakoj njenoj strani nalazi se po jedan časovnik. Nedaleko od kule stoji veliki top, koji je korišćen u borbama na Galipolju tokom Prvog svetskog rata. Gradski Kulturni centar nalazi su u zdanju nekadašnjeg rektorata, objektu velike arhitektonske vrednosti podignutom krajem 19. veka. U gradu se nalaze i dve tvrđave, obe podignute 1463. godine tokom vladavine sultana Mehmeta II, jedna na evropskoj obali nazvana Kilitbahir, a druga u azijskom delu grada Čimenlik, u kojoj je danas smešten Vojni muzej. Osim njega, u Čanakaleu postoje još dva muzeja – Arheološki i Pomorski muzej. Stare gradske kuće raštrkane svuda po gradu, interesantne su zbog svoje orijentalne arhitekture, a u njima se danas uglavnom nalaze prodavnice, restorani i kafići.




canakalea turska
U široj okolini Čanakalea smeštena su dva izuzetno vredna arheološka lokaliteta. Ostaci drevnog grada Troje smešteni su na brdu Hisarlik, udaljenom oko 30 km od centra Čanakalea. Prema arheološkim otkrićima, područje drevne Troje bilo je naseljeno još u bronzano doba, grad je bio sedište mnogih drevnih civilizacija, opisao ga je Homer u svojim epovima Ilijadi i Odiseji, a tu se u 12. veku p.n.e. odigrao čuveni Trojanski rat. Lokaciju je 1870. godine otkrio Hajnrih Šliman, arheolog iz Nemačke. Od tada pa do danas neprestano se vrše arheološka iskopavanja i istraživanja ovog lokaliteta, a do sada je otkriveno ukupno 9 slojeva različitih naselja iz različitih istorijskih epoha. Na ovoj lokaciji mogu se videti ruine kuća, hramova, drevnih pozorišta i mnogi drugi vredni arheološki ostaci. Troja se od 1998. godine nalazi na listi UNESCO-ve kulturne baštine. Asos je arheološko nalazište smešteno na 90 južno od Čanakalea. Tu se nekada nalazio grad koji je, sudeći po otkrivenim arheološkim dokazima, osnovan u 10. veku p.n.e. U 4. veku p.n.e. grad je bio sedište Aristotelove filozofske škole, a sam Aristotel je u Asosu živeo oko 3 godine. Prema predanju, Asoso je posećivao i Sveti Pavle. U brojnim spisima antičkih pesnika i pisaca, pre svih Homera i Strabona mogu se naći podaci o Asosu. Arheološka iskopavanja na ovoj lokaciji otpočela su 1879. godine. Danas se na njoj mogu videti ruine akropolja, agore, drevnog pozorišta, gimnazije, kao i ostaci crkava i Murat Hudavendigarove džamije.




Iz Čanakalea se trajektom mogu posetiti i dva znamenita turska ostrva. Ostrvo Gokčeada, najveće u Turskoj, poznato i kao Imbros, povezano je sa Čanakaleom redovnom trajektnom linijom, preko svoje luke Kuzu, koja se nalazi na 50 km od Čanakalea. Imbros je karakterističan po prelepoj prirodi, peščanim plažama i brojnim uzvišenjima obraslim gustom šumom. Posebno je primamljiv za ljubitelje surfinga, ronjenja i planinarenja. Treće po veličini ostrvo u Turskoj Boždada, nalazi se na 24 km od Čanakalea. Pored prelepih plaža, ostrvo je karakteristično po 12 rajskih zaliva, proizvodnji vina, brojnim vetrenjačama, Venecijanskom utvrđenju, maloj pravoslavnoj crkvi i drugim znamenitostima.
Što se tiče saobraćaja, na 3 km od centra Čanakalea nalazi se aerodrom otvoren 1995. godine, povezan redovnim avionskim linijama sa Ankarom i Istanbulom. Takođe, Čanakale je, s obzirom na svoj geografski položaj važna pomorska luka, tako da u njega neprestano pristaju brodovi iz različitih krajeva Evrope i Azije. Iz Istanbula i Izmira u toku dana saobraća više autobusa, a putovanje autobusom iz oba grada traje između 5 i 6 sati.