Kairo, egipatska prestonica i centar arapske kulture, nalazi se u severnom delu Egipta, raštrkan po obalama i ostrvima reke Nil, koja se malo severnije od grada račva na tri dela čineći deltu Nila. Precizan broj stanovnika ne može se odrediti, ali su procene da u samom gradu živi oko 8 miliona ljudi, dok celokupno područje Kaira, koje se prostire na oko 450 km², ima između 15 i 20 miliona stanovnika. Najveći je grad u Africi i na Bliskom Istoku, 13. grad po veličini u svetu i jedan od najgušće naseljenih svetskih gradova. Reka Nil preseca Kairo, koji je, osim obala reke, zauzeo i teritoriju tri rečna ostrva. Na zapadnoj obali reke smešten je novi, moderan Kairo, izgrađen uglavnom u vreme vladavine Ismaila Veličanstvenog, po uzoru na Pariz, karakterističan po širokim ulicama i bulevarima, prostranim parkovima i građevinama moderne arhitekture. Tu je smešten i centar grada, kao i većina važnih institucija. Na istoku se prostire stari grad, gde se nalaze Islamski i Koptski Kairo, sa brojnim verskim objektima raznih religija, crkvama, sinagogama i najviše džamijama koje, rasute na sve strane, služe kao gradski orijentir.

Ostrva, na kojima se nalaze rezidencije, institucionalni objekti i luksuzna naselja, su povezana sa gradom brojnim mostovima, koji takođe povezuju Kairo sa svojim predgrađima Gizom i Imbabahom. Delovi grada koji se nalaze na periferiji udaljeni su jedni od drugih i po više od 40 km. Dva najveća arheološka lokaliteta u Kairu nalaze se u okolini Gize, gde je nekropola Memfis sa piramidama, a na 18 km južno od Kaira je i drevni grad Memfis u čijoj okolini je nekropola Sakara. Klimu u Kairu karakteriše velika suša i vrućina. Tokom leta temperature često dostižu i 40 stepeni, a zime su blage i tople. Tokom godine kiša prosečno padne u 4 do 6 dana. Dobar geografski položaj Kaira, smeštenog na drugoj najvećoj svetskoj reci, između Sredozemnog i Crvenog mora i u blizini Sueckog kanala, doprineo je razvoju izuzetne saobraćajne mreže. Kairo je raskrsnica više važnih železničkih puteva, čija ukupna dužina iznosi više od 5.000 km. Međunarodni aerodrom u Kairu je najprometniji aerodrom Egipta i jedan od najprometnijih aerodroma Afrike. Drumski saobraćaj je karakterističan po velikim gužvama i zakrčenjima i po velikom broju saobraćajnih nesreća. Kairski metro saobraća sa dve linije, na relacijama ukupne dužine 62 km. Jedini je metro u čitavoj Africi koji je sasvim dovršen, što mu omogućava odličnu funkcionalnost. Postoji i sistem nekoliko tramvajskih linija, ali one uglavnom saobraćaju u predgrađima. Najzad, Kairo je i važna luka na reci Nil. Prvo naselje na području današnjeg Kaira počelo je da niče dvadesetak kilometara južno od današnje prestonice. To je bio drevni Memfis, nastao oko 3.100. godine p.n.e., prestonica Egipta nakon ujedinjenja njegovog gornjeg i donjeg carstva. Na severnoistočnim obodima današnjeg Kaira nalazio se i Heliopolis, prestonica starog Egipta, podignuta pre 7.000 godina.

Prema predanju, u Heliopolisu je rođen vrhovni egipatski bog Amon – Ra. Na lokaciji na kojoj se nalazi Kairo, prvo naselje podigli su Rimljani. To je bila tvrđava Vavilon, podignuta oko 150. godine p.n.e., oko koje se vremenom razvilo naselje. To naselje su 642. godine okupirali Arapi i na tom području locirali svoje šatorsko naselje Al – Fustat. Najstarija džamija na afričkom kontinentu izgrađena je baš u njemu. Pripadnici severnoafričke šiitske dinastije Fatimida osvojili su Egipat 972. godine i sagradili grad Al Mansureya, koji se nalazio severno od Al – Fustata. Tadašnji njihov lider Al – Muez Ledin – Elah gradu daje ime Kairo (arapski Al-Qahirah, što znači Mars). Iste godine u Kairu je sagrađena džamija Al-Azhar, u kojoj je 975. godine osnovan islamski Univerzitet Al Azhar, koji je danas najveća islamska naučna institucija u čitavom svetu. Tako Kairo postaje važan centar obrazovanja i filozofije. U drugoj polovini 12. veka Kairo potpada pod vlast Seldžuka. U njihovom periodu grad je počeo naglo da se razvija, a vođa Seldžuka Saladin opasao je grad zidinama. Kada je 1258. godine razoren Bagdad, Kairo postaje najveći obrazovni i kulturni centar Bliskog Istoka. Turci su osvojili Kairo za vreme vladavine Selima, 1517. godine. Između 1797. i 1800. godine, vlast u Kairu držali su Francuzi pod vođstvom Napoleona. Mehmet Ali izgradio je prvu prugu kojom je Kairo povezan sa Aleksandrijom i Mediteranom 1851. godine, a za vreme izgradnje Sueckog kanala 1863. godine, tokom vladavine Ismail-paše, u Kairo su počeli masovno da dolaze Evropljani. Pod njihovim uticajem i uz njihovu pomoć, Ismail je izgradio novi, moderan deo grada u periodu od 1867. do 1869. godine. Ali-Paša Mubarka i francuz Pjer Grand sagradili su na zapadnoj obali Nila i na rečnim ostrvima koja pripadaju Kairu brojne luksuzne objekte, vile, stanove, bulevare itd. Grad je nastavio ubrzano da raste i da se razvija.

Između 1882. i 1937. godine broj stanovnika se učetvorostručio. Pred početak Drugog svetskog rata u Kairu je živelo više od 1,4 miliona ljudi. Tokom velike migracije stanovništva Sinajskog poluostrva i oblasti Sueckog kanala u period od 1967. do 1978. godine, Kairo je postao višemilionska metropola. Danas je Kairo grad kontrasta, metropola različitih stilova arhitekture, u isto vreme luksuzan i siromašan, moderan i orijentalan, mešavina savremenog i tradicionalnog. Sa jedne strane bogate vile i hoteli, brojna arhitektonska remek dela i bogato ostrvo Roda, sa druge čitave četvrti sa udžericama i poluzavršenim zgradama i jezivi Grad mrtvih. U njemu sve vrvi od ljudi različitih nacija i religija, na prepunim ulicama mogu se videti najrazličitija prevozna sredstava, od najluksuznijih automobila do konjskih zaprega. Međutim, Kairo s pravom nazivaju mekom za turiste. To je ogroman grad sa bezbroj znamenitosti, od Gize i Sahare, Citadele i Kairskog tornja pa do brojnih kafića, diskoteka i restorana. Najveći simbol egipatske prestonice, Kairsko toranj, smešten je na jednom od gradskih ostrva Gezira. Ovaj čelični div, koji izgledom podseća na lotosov cvet, visok 187 metara, izgrađen je 1961. godine. Na njegovom najvišem nivou, do koga se dolazi liftom, nalazi se restoran – vidikovac koji rotira oko svoje ose, što omogućava nezaboravan pogled na Kairo sa svih strana. Trg Tahrir je centralni i najveći trg u Kairu. U samom središtu trga nalazi se kružni tok ukrašen zadivljujućom fontanom, a po njegovim obodima smeštene su brojne znamenitosti i zgrade prelepe arhitekture. Kip Omara Makrama, egipatskog heroja poznatog po otporu Napoleonovoj invaziji na Egipat, smešten je na severoistoku trga, ispred džamije koja takođe nosi ime ovog nacionalnog junaka.

Na trgu se nalaze i Egipatski muzej, zgrada Nacionalne demokratske stranke, zdanje u kome je smeštena egipatska Vlada, zgrada Američkog univerziteta u Kairu, Evangelistička crkva i hotel Hil. Egipatski muzej nalazi se u zgradi na Trgu Tahrir, izgrađenoj u arhitektonskom stilu neoklasicizma po projektu Francuza Marsela Durnjona. Muzej je osnovan 1900. godine, a zvanično je počeo sa radom 1902. godine. Njegova preteča bila je Služba za egipatske antikvitet osnovana 1835. godine. Ima preko 150.000 eksponata koji potiču iz perioda od vladavine prvih egipatskih dinastija pa sve do vremena rimske prevlasti u Egiptu. To je najbrojnija kolekcija drevnih egipatskih antikviteta u čitavom svetu. Najznačajnija postavka muzeja nalazi su u Tutankamonovoj galeriji, u kojoj je izloženo preko 1.700 predmeta pronađenih u grobnici dečaka faraona, među kojima je i njegova pogrebna maska izrađena od zlata i poludragog kamenja. U Sobi kraljevskih mumija čuvaju se mumificirani posmrtni ostaci 27 faraona, a posetioci muzeja mogu videti ukupno 11 faraonskih mumija. Posebnu pažnju privlače i Sobe starog kraljevstva sa statuama i posmrtnim maskama pronađenim u Gizi i Sakari, zatim Akhenatova soba, kolekcija dragulja, zbirka papirusa, brojne životinjske mumije itd. Da bi se videle samo najvažnije postavke neophodno je izdvojiti više od 4 sata, a za detaljan obilazak celog muzeja potrebno je nekoliko dana. Ovaj muzej godišnje poseti više od 2,5 miliona turista. Pored Egipatskog, u Kairu postoji još mnogo muzeja – Koptski muzej, Muzej islamske umetnosti, Muzej islamske keramike, Vojni muzej itd. Koptski muzej smešten je u Starom Kairu, u rimskom utvrđenju Vavilon, nedaleko od njegovog glavnog ulaza i spojen sa Visećom crkvom. Poseduje zbirku od 15.000 antikviteta koji prate razvoj Hrišćanstva u Egiptu, od njegovog nastanka do današnjih dana. Muzejska riznica koptske umetnosti i artifakata najveća je na svetu. Među eksponatima ističu se koptske tapiserije, papirusi sa tekstovima iz jevanđelja, predmeti od izrezbarene slonovače itd. Postavke su podeljene na predmete od kamena, drveta, metala, tekstila i rukopisne predmete, a dekoraciju soba i galerija u kojima se izlažu eksponati čine izrezbarene drvene površine, fontane i oslikani svodovi.

Muzej islamske umetnosti poseduje kolekciju od oko 102.000 predmeta od drveta, keramike, metala, stakla, kristala i tekstila, koji su izloženi u 25 muzejskih dvorana, među kojima oko 2.500 predmeta imaju veliku istorijsku i umetničku vrednost. Najvredniji eksponati muzeja su ključ od Ćabe sa pozlatom, značajna po tome što je otvarao vrata centralnog objekta velike džamije u Meki i islamska kovanica koja potiče iz 697. godine. U muzeju se čuvaju i neki retki rukopisi Kurana, persijski ćilimi, keramika iz vremena otomanske vladavine itd. Muzejska riznica islamske umetnosti je najbogatija takve vrste u čitavom svetu. Islamski Kairo je stari deo grada, osnovan u 10. veku, smešten u središnjem delu današnje egipatske prestonice, sa brojnim objektima islamskog stila gradnje koji imaju veliku arhitektonsku, umetničku i istorijsku vrednost. Ovaj deo Kairo stavljen je na listu UNESCO-ve kulturne baštine 1979. godine. Dominantan objekat ovog dela grada je Saladinova citadela, izgrađena kao odbrambeno utvrđenje u periodu od 1176. do 1183. godine. Smeštena je na kairskom brdu Mokatam i sa nje se pruža impozantan pogled na istočni deo Kaira. Tu se danas nalazi džamija Muhameda Alija, najlepša građevina unutar zidina citadele, podignuta između 1830. i 1857. godine. Njena centralna kupola visoka je 50 metara, a okružuju je minareti visoki 90 metara. U ovoj džamiji se nalaze posmrtni ostaci njenog ktitora, kralja Muhameda Alija jednog od najznačajnijih vladara modernog Egipta. U okviru kairske citadele nalazi se još nekoliko manjih džamija, kao i nekoliko muzeja. U podnožju brda na kome je smeštena citadela postoje još dve džamije. Džamija Sultana Hasana, reprezentativni primerak islamske arhitekture Memluka, jedna od najvećih džamija na svetu, prostire se na površini od 7.900 m². Izgrađena je u periodu od 1356. do 1363. godine, a za njenu izgradnju korišćen je kamen od drevnih egipatskih piramida, kao i od kuća ljudi nastradalih od kuge, koja je u to vreme harala Egiptom. Kompleks ove velelepne džamije obuhvata i dvorište, četiri medrese i mauzolej. Nasuprot nje nalazi se džamija Al Rifai, izgrađena u 19. veku, kao pandan Hasanove džamije. U nekadašnjem Al-Fustatu, preteči Kaira, čije područje danas pripada Islamskom Kairu izgrađena je 642. godine Amrova džamija (džamija Amr Ibn al-Asa), najstarija džamija u Africi. Ona se i danas nalazi tu, ali je, s obzirom na brojne rekonstrukcije, od autentičnog izgleda džamije malo sačuvano. Ibn Tulunova džamija, sagrađena u razdoblju od 876. do 879. godine je najstarija džamija u Kairu koja je sačuvala svoj autentični izgled. Smeštena je na gradskom brežuljku Gebel Yashkur (Brdo zahvalnosti) i zauzima površinu 2,4 hektara. Karakteriše je samarski stil gradnje sa jednostavnim dekorativnim rešenjima, tipičan za građevine abasidske dinastije, u čije vreme je i podignuta. Sa prelepog spiralnog minareta pruža se zadivljujući pogled na Kairo. Njena restauracija vršena je više puta, poslednja 2004. godine, ali je džamija uspela da sačuva gotovo identičan izgled kao što ga je imalo originalno zdanje. Džamija Al-Azhar građena je od 970. do 972. godine, nedugo nakon osnivanja fatimidskog Kaira kao prestonice Egipta. Nakon što su u džamiju 989. godine došla 35 učenjaka, ovde je osnovana islamska škola, koja je kasnije prerasla u Univerzitet Al-Azhar, drugu najstariju visokoškolsku islamsku instituciju, danas vodeći Univerzitet u Egiptu i najvažniji sunitski centar izučavanja teologije i šerijata. Kairo je poznat i kao „grad hiljadu minareta“, a među stotinama džamija rasturenih po ovom megalopolisu, prethodno opisane, svojom lepotom i značajem izdvajaju se od ostalih. U islamskom delu Kaira, u samom njegovom centru, nalazi se i najveći suk u Egiptu, bazar Han el-Halili (Khan Al-Khalili), osnovan krajem 14. veka, sa ogromnom ponudom najraznovrsnije robe, tezgama i radnjama koje se prostiru duž kaldrmisanih ulica, mirisom aromatičnog duvana iz nargila. Glavni ulaz u bazar nalazi se tik uz Huseinovu džamiju, odmah preko puta džamije Al-Azhar. Koptska četvrt nalazi se na području starog Kaira, unutar zidina tvrđave Vavilon, koju su podigli Vizantijci 525. godine na istočnoj obali Nila. Zidovi utvrđenja, izgrađeni po uzoru na bedeme Konstantinopolja, obuhvataju područje na kome se nalazi crkva Presvete Bogorodice (Viseća crkva), još nekoliko pravoslavnih koptskih crkava, grčki manastir Svetog Đorđa, Koptski muzej, sinagoga Ben Ezre i brojne druge znamenitosti. Od glavne kapije tvrđave do Viseće crkve Presvete Bogorodice vodi putanja kroz dvorište i nakon nje ukupno 29 stepenika. Ova crkva, sagrađena još u 3. veku, spada u najstarije crkve podignute na prostoru Egipta. Nalazi se na brdu iznad samog ulaza u Vavilonsko utvrđenje, između dve njegove kule, pa zato i nosi naziv viseća. Tokom istorije, više puta je razarana i skrnavljena, a njen današnji izgled potiče iz 12. veka. Ovaj trobrodi hram ima dva velika zvonika, krase ga prelepi ornamenti, 13 kornitskih stubova, koji simbolišu Hrista i 12 svetih apostola, ikonostas, a iza crkve se nalazi malo dvorište sa terasom iz 11. veka. Crkvena riznica obuhvata preko 100 ikona, od kojih najstarija potiče iz 8. veka. Ispod crkvenog oltara nalazi se pećina u kojoj su, prema predanju, boravili Majka Božija Marija i njen muž Josif iz Nazareta. U neposrednoj blizini crkve nalazi se i Koptski muzej. Manastir svetog Đorđa je grčki pravoslavni manastir čija crkva potiče iz 4. veka. Ova grandiozna crkva tvrđava ima četiri sprata, od kojih su dva ispod nivoa zemlje. Na najvišem spratu čuva se ikona Svetog Đorđa iz 6. veka, najveća dragocenost ovog manastira. Na pretposlednjem spratu je kapela Svetog Đorđa, na drugom spratu crkva Presvete Bogorodice, a na najnižem spratu se nalazi crkva podignuta u 4. veku. Na žalost, vode Nila često poplavljuju najniži sprat manastira, a da bi se zaštito izgrađen je sistem koji služi za ispumpavanje vode. Sinagoga Ben Ezra potiče iz 882. godine i izgrađena je na mestu, na kom je, prema predanju, pronađen Mojsije kao beba. U 19. veku u prostorijama sinagoge otkrivena je Kariska Geniza, izuzetno vredna zbirka hebrejskih tekstova. Giza je grad, ili bolje reći predgrađe Kaira, smešteno oko 20 km jugozapadno od centra grada. Jedna je od najpopularnijih turističkih destinacija ne samo u Egiptu, nego i u celom svetu. Na njenom platou, tj. visoravni, nalazi se čuveni kompleks faraonskih grobnica, nekropola drevne egipatske prestonice Menfisa. Ovaj kompleks sačinjen je od građevina koje se ubrajaju u najpoznatija i najstarija zdanja u istoriji ljudske civilizacije. Čine ga tri Velike piramide, više manjih piramida i hramova, kao i Velika Sfinga. Velike piramide građene su u periodu od 2620. do 2500. godine p.n.e. Najveća među njima je Keopsova piramida, danas jedino preživelo od 7 čuda starog sveta, visoka 138,75 metara i dugačka 225 metara, a zauzima površinu od 5,3 hektara. U nju je ugrađeno preko 2 miliona kamenih blokova težine preko 2 tone. Sve do kraja 19. veka bila je najveća građevina na zemlji. Pored velike piramide nalaze se tri sporedne, male piramide kraljice Heteferes, Keopsove majke i kraljica Meritites i Henutsken, Keopsovih žena. Kefrenova piramida je druga po veličini, 8 metara je niža od Keopsove, dok je najmanja od velikih piramida Mikerinova piramida visoka 62 metra. Ovaj kompleks obuhvata i Veliku Sfingu, najveću i najpoznatiju statua sfinge u Egiptu, sa ljudskim likom i lavljim telom, usmerenu prema istoku. Sfinga je duga 73,5, široka 6 i visoka 20 metara. Dužina ispruženih lavljih nogu iznosi 15 metara. Najverovatnije je podignuta za vreme faraona Kefrena, koji je vladao od 2.558. do 2.532. godine p.n.e. Na 18 km južno od Kaira, u neposrednoj blizini Gize, nalaze se arheološki ostaci drevne egipatske prestonice Memfisa. Tu su pronađene ruševine hrama posvećenog bogovima Ptah i Apis, kao i više statua, od kojih dve najveće alabaterne statue Ramzesa II imaju visinu preko 4 metra. Sa područjem drevnog Memfisa graniči se Nekropola Sakara, udaljena 30 km od Kaira. Na ovom nalazištu postoji ukupno 17 očuvanih piramida, od kojih je najvažnija piramida faraona Džosera, koju je sagradio staroegipatski vezir i arhitekta Imhotep oko 2.650. godine p.n.e. Ona je najstarija postojeća stepenasta piramida na svetu, visoka 60 metara. Na ovom lokalitetu takođe postoji veliki broj grobnica mastaba, a 2006. godine otvoren je Imhotepov muzej. Na par kilometara severno od Sakare smešten je Abusir, nekropola koja je takođe pripadala drevnom Memfisu i lokalitet na kome se nalaze ostaci ukupno 14 piramida i većeg broja mastaba. Ovde je takođe pronađen i Abusirski papirus, velika zbirka staroegipatskih tekstova. U neposrednoj blizini nalazi se i Dahšur, faraonska nekropola, udaljena 40 km južno od Kaira. Najočuvanije piramide sa ovog lokaliteta su dve piramide faraona Snefrua, Keopsovog oca. Prilikom izgradnje Savijene piramide došlo je do greške, tako da ona ima čudan oblik po kome i nosi naziv, a Snefru upravo zbog te greške nije sahranjen u njoj. Zato je izgradio Crvenu piramidu u kojoj je pronađena mumificirano telo, koje najverovatnije pripada faraonu. To je najstarija pravilna piramida sa kosim stranama ikad sazidana. Visoka je 104 metra. Pored ovih, u Dahšuru se nalaze i piramida Amenemhata II i Crna piramida Amenemhata III, ali su one dosta oštećene. Osim toga, na ovoj lokaciji postoji još dosta piramida koje nisu istražene. Ostaci drevnog Memfisa i njegove nekropole u Gizi, Sakari, Abusiru i Dahšuru, nalaze se na listi UNESCO-ve kulturne baštine od 1979. godine.