Balkan planina je mesto koje spaja našu zemlju i Bugarsku. Sa naše strane granice ova planina se naziva još i Stara planina, dok je u Bugarskoj nazivaju isključivo Balkan. Značaj ove planine, njena masivnost i popularnost je toliko velika, da je celo poluostrvo na kom se osim Bugarske i Srbije nalaze još Grčka, Makedonija, Albanija, Crna Gora, Bosna i Hercegovina, Hrvatska, po njoj dobilo ime.

Reč Balkan ne označava samo planinu, niti samo u geografskom smislu poluostrvo, Balkan je i politički pojma koji se odnosi na postkomunističke zemlje regiona. Planina Balkan, ipak nije se oduvek isto zvala. Ona se u vreme Rimljana nazivala Haemus. Haemus je latinska reč koja vuče poreklo još iz jezika Tračana, koje su Rimljani pokorili, i označavala je, kako istraživači, istoričari i lingvisti veruju planinski venac. Tokom vekova duge istorije naseljenosti ove planine, stanovnici, ali i oni koje su razni putevi vodili kroz planinu, nazivali su je drugačije. Tako se do imena Balkan došlo nakon Haemusa, Aemona, Haemimonsa, Hema, Emusa, Matori gori… Sloveni su planinu nazivali Matori gori, od čega potiče i današnji srpski naziv planine Balkan – Stara planina. Kada su Osmanlije došli na naše prostore veliki planinski masiv nazvali su prvo Kodžabalkan, a kasnije i samo Balkan. Balkan je reč persijskog porekla i označava isto što i rimljanska reč Haemus – brdoviti kraj.

Kada se razmišlja o geografskom poreklu planine i njenim geološkim karakteristikama, na prvom mestu se mora navesti da je ovaj planinski masiv mlada venačna planina. Dakle, njen naziv na srpskom Stara planina je malo kontradiktoran sa njenom starosti u reljefnom smislu, s obzirom da je to mlađi tip reljefa. Planinski venac je ogroman i obuhvata područje od našeg grada Zaječara pa sve do Crnog mora. Proteže se na dužini od 530 kilometara. Planina je inače deo Alpsko Himalaskog venca.

Najveći deo planine Balkan nalazi se u Bugarskoj. U Srbiji se nalazi samo manji zapadni deo planinskog venca, dok je istočni, severni, južni, centralni i deo zapadnog venca u Buragskoj državi. Najviši vrh planine, koji se nalazi u Srbiji je Midžor, i nalazi se na samoj granici između Srbije i Bugarske. Midžor se nalazi na visini preko 2 000 metara nadmorske visine, precizno, 2 169 metara je visok najviši vrh Balkana ili Stare planine, kako je ko zove. Midžor je inače treći najviši vrh na celokupnoj planini. Najviši vrh se nalazi u Bugarskoj i naziva se Botev, on je oko 250 metara viši od Midžora. Botev se nalazi na visini od 2 376 metara nadmorske visine. Drugi po visini je vrh Vežen, 2 198 metara nadmorske visine.

Najviši vrh planine Balkan svoje ime je dobio po velikom bugarskom nacionalnom junaku, revolucionaru i pesniku Hristu Botevu. Hristo Botev bio je jedan od predvodnika Bugarske borbe za oslobođenje od Turaka od 1871 do 1876 kada je u borbama za naciju i poginuo. U Bugarskoj istoriji Hristo Botev zauzeo je značajno mesto, ali to nije kraj njegovog uticaja na savremeni život Bugarske. Njegovo stvaralaštvo se smatra početkom moderne bugarske književnosti. Takođe Botev je ostao zapamćen i kao veliki intelektualac, predvodnik naroda, učitelj, zaštitnik

Ono što odlikuje planinu Balkan su oštre i strme stene, prelepi vodopadi, bujna vegetacija, šume, bogatstvo šumskog voća, ali i brojne i raznovrsne životinjske vrste.

Klima koja odlikuje Balkan je umereno kontinentalna, s tim što sa porastom nadmorske visine, na klimu značajno utiču planinski faktori, pa na visinama vlada planinska zimska klima. Zahvaljujući klimi koja je pogodna za rast i razvoj biljnih i životinjskih vrsta, planina je stanište ogromnog broja životinja, biljaka, algi, mahovina, pečurki… Biolozi i istraživači često Balkan nazivaju i pravim ostrvom sa blagom, upravo zbog retkih vrsta koje se mogu naći samo na Balkanu ili Staroj planini i nigde više.

Na Balkanu raste žbunasto, drvenasto i zeljasto bilje, takođe planina je bogata šumama, pašnjacima, lekovitim biljkama, i livadama. Flora je pravilno raspoređena po visinskim zonama, i istraživači tačno prepoznaju po rastinju koje su zone vegetacije na određenoj visini. Podatak da na Balkanu, odnosno na Staroj planini raste preko 1 000 različitih vrsta biljaka, od kojih je više stotina endemsko, samo potvrđuje da je Balkan prava planina blaga.

Stara planina takođe je i jedno od mesta gde se ptice najradije gnezde. Neverovatno, ali istinito na Balkanu je stanište preko dve stotine različitih vrsta ptica. Raznovrsnost ptica samo je uvod u raznovrstost sveukupne faune. Balkan je zanimljiv za sve koji uživaju i dive se leptirima, jer je do sada pronađeno čak 116 različitih vrsta ovog insekta. Ribe, gmizavci, vodozemci i sisari takođe žive na planini Balkan. Retke vrste medveda se mogu sresti na planini.

Balkan je idelana za odmor, sport i rekreaciju u svakom godišnjem dobu. Skijanje, bordanje, paraglajding, planinarenje, alpinizam, mountejn bajk( Planinski biciklizam), ali klasičan biciklizam, kao i druge vrste ekstremnih sportova se održavaju na destinacijama na planini Balkan. Zato je turisti redovno posećuju, i sa uživanjem joj se svaki put vraćaju.