Planine Rodopi




rodopi bugarska

Planine Rodopi prostiru se kroz Bugarsku i Grčku, ali je dominantan deo ovih planina u Bugarskoj. Čak 83% površine Rodopa se nalazi u Bugarskoj, dakle manje od 20 % je grčki deo. Rodopi se nalaze oko 41 stepena geografske širine i 34 stepena geografske dužine. Rodopske planine inače su deo planinskog masiva koji je čuven pod nazivom Rodopsko – Rilski. Rodopi se nalaze na 785 metara nadmorske visine u proseku. Rodopi su inače od različitih stena sastavljene, a neke od njih su granit, kvarc, mramor.




Kako su Rodopi bili naseljeni i u staro antičko doba, i njihovo ime potiče od staro grčkog simbola. Naime Rodope je bila grčka boginja iz Trakije. Inače u bukvalnom prevodu Rodope na starogrčkom antičkom jeziku označava crvene obraze.

Rodopi su u čuveni po celoj Evropi kao najveći masiv južne Evrope. Takođe one su i dosta visoke planine, a njen najveći vrh Rodopa koji je visok 2 191 metar nadmorske visine je sedmi po redu planinski vrh u Bugarskoj.




planina rodopi bulgaria

Planine Rodopi su kraški oblik reljefa, i to tipičan sa svim oblicima krasa – dubokim rečnim kanjonima, vrtačama, uvalama, velikim pećinama. One su bogate vodom, pa je značajan deo vodnih rezervi Bugarske se nalazi u masivu, i to u njegovom zapadnom delu. Bogata hidrologija Rodopa omogućava da se na ovoj planini izgrade još mnog, pored brojnih hidro-akomulacionih objekata. Gusta mreža planinskih reka i bogatstvo izvorima vode odlikuju Rodope, što ne čudi, ali je iznenađujuća činjenica da prirodnih jezera na ovoj planini skora i da nema. Najpoznatije prirodno jezero je Smoljansko jezero koje se nalazi u ataru istoimenog grada, Smoljana.

Zbog velike snage voda na Rodopima i nedostatka prirodnih jezera, ljudi su izgradili pregršt veštačkih jezera i velikih brana. Neka od najčuvenijih veštačkih jezera na Rodopima su: Batak, Široka Poljana, Goljam Beglik, Kardžali, Vača, Studen Kladenec, Dospat i brojna druga.




rodopi

Rodopi su takođe i pogodno mesto za razvoj banja i spa i velnes centara, s obzirom na to da iz nekih od izvora na ovoj planini izvire lekovita mineralna voda. Izvori mineralne vode na rodopima su: Velingrad, Narečen, Mihalkovo, Devin i Beden, kao i još mnogo manjih i manje poznatih.

Geomorfološki posmatrano, Rodopi su najsterije geološko reljefne formacije u Bugarskoj. Pripadaju dakle, starim gromadnim planinama, a po starosti one su najstarije na čitavom Balkanskom poluostrvu. Površina koju zauzimaju Rodopske planine je 14 735 kilometara kvadratnih, a kada se izračuna skoro 13 000 kilometara kvadratnih pripada Bugarskoj državi. Dužina Rodopskih planina je 240 kilometaram a širina se kreće od 100 do 120 kilometara. Rodopske planine sa severa su okružene nizijom pod nazivom Gornja Trakija, sa zapada one dolaze do prevoja Avram i doline reke mesta. Na južnoj i istočnoj strani Rodopa nalazi se administrativna granica sa Grčkom.




Rodopi se inače dele na Zapadne, Istočne i Južne. Zapadni Rodopi su najveći i najraspoređeniji. Zauzimaju 66 procenata teritorijeRodopa u Bugarskoj. Zapadni Rodopi od ostatka se ističu po visini i po tome što su ređe naseljeni. Najviši vrhovi Rodopa, preko 10 vrhova viših od 2 000 metara nadmorske visine, kao i najviši vrh Goljam Perelik (2 191 metar) nalaze se na zapadnom delu planinskog masiva. Zapadni Rodopi takođe su popularni i zbog rečnih kanjona, ali i neobično oblikovanih stena koje se još nazivaju Čarobni mostovi i Trigrad. Ovi prirodni fenomeni svake godine privlače dosta turista da posete Rodope. Prirodno jezero Čair i više veštačkih jezera među kojima su Cigov Čark, Batak, Dospat, Goljam Belik i Široka Poljana ulepšavaju Zapadne Rodope. Veći gradovi koji se nalaze na padinama Zapadnih Rodopa su: Smoljan, Velingrad, Batak, Čepelare, Devin. Na Zapadnim Rodopima nalazi se i jedno od najčuvenijih skijališta – Pamporovo.

Istočni Rodopi su za razliku od Zapadnih, značajno niži, ali upravo zbog toga, oni su pristupačniji za život i naseljeniji. Samo 34 % ukupnog masiva u Bugarskoj pripada Istočnim Rodopima. Najveća naseljena mesta na istoku Rodopskih planina su: Kardžali i Haskovo, Krumovgrad, Momčilograd, Kirkovo i Zlatograd. Mesto Džebel nije najveće naseljeno mesto, ali je veoma čuveno u Bugarskoj, regionu, ali i u celoj Evropi jer se u okolini nalazi puno tremalnih izvora mineralne vode. Južni Rodopi nalaze se u Grčkoj.

Rodopi su interesantni za turiste i zbog brojnih starih istorijskih i kulturnih spomenika. Na Rodopima su pronađeni neki stari gradovi Trakije koja je postojala još pre Rimskog carstva. Naročito poznati i u svetu prepoznatljivi su dva drevna grada Tatul i Perperikon. Takođe na Rodopima se nalaze i stari srednjovekovni gradovi, tvrđave – koje su posetiocima uvek interesantne. Pravoslavne crkve i manastiri takođe bogate turističku, kulturnu ponudu Bugarske.




Turisti koji dolaze u Bugarsku na Rodopske planine rado se nastanjuju u starim etno selima koji neguju tradicionalnu kulturu, spremaju stara jela, nose narodnu nošnju, i odlikuju se autentičnom arhitekturom Bugarske 18-og i 19-og veka.

Iako Rodopi nisu u celosti proglašeni Nacionalnim parkom, na ovom masivu nalazi se 15 područja koji su zaštićeni UNESC-ovim obeležjem kao rezervati prirode.

Osim kroz turizam, Rodopi donose prihod Bugarskoj i kroz druge privredne grane. Već spominjana hidrologija je izrazito razvijena na Rodopima, takođe planine su veoma razvijeni rudarski centri. Na Rodopima se nalazi oko 80 rudinika iz kojih se eksploatiše cink, olovo, ali i drugi metali. Smatra se da su Rodopi najveće rezerve olova i cinka u Evropi. Određene oblasti Rodopa su bogate i zlatom. Takođe Rodopi su interesantni i za privredne grane: stočarstvo, drvena industrija, proizvodnja duvana…